به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر نوشین محمدحسینی سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران، امروز در نشست ویدئوکنفرانس با خبرنگاران گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از موثرترین و مهمترین داروهایی هستند که می‌توانند در حیات بشر نقش داشته باشند. تنها بیماری‌های عفونی به آنتی‌بیوتیک وابسته نیستند. بلکه انواع شیمی‌درمانی‌ها، جراحی‌ها و بسیاری از فرایندهای پزشکی به وجود آنتی‌بیوتک‌ها وابسته اند. اما مقاومت میکروب‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها باعث این ترس شده که نکند به روزی برگردیم که هنوز آنتی‌بیوتیک کشف نشده بودند.
وی افزود: همزمان با پیدایش آنتی بیوتیک‌ها مقاومت میکروبی هم آغاز شده است. به عنوان مثال اولین سالی که پنی‌سیلین وارد بازار شد، بلافاصله سال بعد از آن مقاومت به پنی‌سیلین گزارش شد، اما در سال‌های اول مرتبا آنتی بیوتیک‌های جدید به بازار آمده و در نتیجه مقاومت آنتی بیوتیک کمتر بوده است. اما در حال حاض آنتی بیوتیک جدید بسیار کمی به بازار دارویی عرضه می‌شود، اما هر روز گزارش جدیدی از مقاومت میکروبی داریم و با این روند کم‌کم به طور کامل در مقابل میکروب‌ها خلع سلام می‌شویم.
دکتر محمدحسینی گفت: امسال با توجه به شیوع کرونا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها چندین‌برابر هم شده است. هر سال در این موقع از سال به دلیل شیوع آنفلوآنزا، شاهد مصرف بی‌رویه و نادرست و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها بودیم، اکنون هم با توجه به شیوع کرونا می‌بینیم که مشکلات در این حوزه چندین برابر شده است. از طرفی تا سال گذشته هفته جهانی آنتی بیوتیک‌ها را داشتیم اما امسال نام آن به هفته داروهای آنتی میکروبیال تغییر کرده است. بر این اساس تا سال قبل فقط نگران آنتی‌بیوتیک‌ها بودند، اما امسال نگرانی به داروهای ضد انگل، ضد ویروس و ضد قارچ هم گسترش پیدا کرده و متاسفانه در مقابل این داروها هم مقاومت ایجاد شده است.
-
مصرف خودسرانه داروها ممنوع
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران ادامه داد: باید توجه کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک، تنها مورد مصرف خودسرانه نیست، بلکه گاهی پزشکمان را مجبور و اصرار می‌کنیم که برایمان آنتی بیوتیک تجویز کند یا بسیاری از افراد به محض قطع علائم، داروی آنتی بیوتیک را قطع می‌کنند که این موارد هم جزو مصرف خودسرانه محسوب می‌شوند. باید توجه کرد که وقتی میکروب‌ها به یک سطحی در بدن می‌رسند، علائم ایجاد می‌شود، حال وقتی آنتی بیوتیک را شروع می‌کنیم، اولین گروه میکروب‌هایی که از بین می‌روند، ضعیف‌ترین آن‌ها هستند. بنابراین وقی علائم قطع می‌شود، همه میکروب‌ها از بین نرفته‌اند، بلکه تعداد زیادی از آن‌ها که میکروب‌های ضعیف‌تر هستند، از بین رفته‌اند و میکروب‌های قوی‌تر هنوز باقی ماندند و تعدادشان کم است و فرد دیگر علامت ندارد.
وی افزود: حال اگر آنتی بیوتیک را قطع کند، میکروب قوی که آنتی بیوتیک را شناخته، در بدن باقی می‌ماند و این بار به محیط بیشتر دسترسی دارد و چند وقت دیگر فرد دوباره بیمار می‌شود و در عین حال به آنتی بیوتیک مقاوم می‌شود و به آنتی بیوتیک قوی‌تری نیاز خواهد داشت. یکی دیگر از موارد مصرف خودسرانه این است که صرف توصیه دوست یا به دلیل شباهت علائم با یک بیماری همان آنتی بیوتیک را مصرف می‌کنیم.
-
رتبه ایران از نظر مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران گفت: البته در هیچ کجای دنیا آمار دقیقی از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها وجود ندارد، اما آمار احتمالی وجود دارد. زیرا از روی فروش آنتی بیوتیک‌ها و اختلاف میان تجویز و فروش آنتی‌بیوتیک می‌توانید حدس بزنید که مصرف خودسرانه و غیرمنطقی چقدر است. متاسفانه این میزان در کشور ما بالاست. مقام ایران در بین ۶۵ کشور جهان از نظر مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها، کشور دوم یا سوم است و بعد از ما ترکیه و سودان قرار دارند.
دکتر محمدحسینی درباره سرانجام مدیریت تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها از سوی پزشکان، اظهار کرد: گروه تجویز و مصرف منطقی دارو در کشور سال‌هاست که فعالیت می‌کند که در دو شاخه جداگانه هم برای فرهنگ‌سازی مصرف دارو برای مردم و هم برای آموزش به پزشکان در این زمینه فعالیت کرده است و این اقدامات باعث شده که از آمار ۵۱ درصدی وجود آنتی‌بیوتیک‌ها در نسخه‌های پزشکان به حدود ۳۹ درصد رسیده‌ایم که پیشرفت بسیار خوبی است اما هنوز آمار خوبی نیست. چون توصیه سازمان بهداشت جهانی این است که آمار تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در نسخ حدود ۳۰ درصد باشد.
-
مترونیدازول؛ پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک در ایران
این مسئول درباره پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور گفت: بیشترین میزان مصرف در آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی به ترتیب مترونیدازول که در صف اول قرار دارد، سپس آموکسی‌سیلین، کواموکسی‌کلاو، سفالکسین، سیپرو فلوکساسین، سفکسیم و آزیترومایسین قرار دارند که این‌ها آنتی بیوتیک‌های خوراکی پرمصرف ما هستند.
او افزود: در حوزه آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی بالاترین میزان مصرف را پنی‌سیلین‌ها دارند. به خصوص پنی‌سیلین شش‌سه‌سه که در صف اول قرار دارد و بعد از آن هم جنتامایسین، سفازولین و سفتریاکسون قرار می‌گیرد. این داروها در صف اول تجویز و مصرف در کشور قرار دارند.
دکتر محمدحسینی تاکید کرد: خواهشم این است که با شنیدن نام این آنتی‌بیوتیک‌ها آن‌ها را مصرف نکنید. مصرف آنتی بیوتیک به ویژه در بیماری‌های ویروسی نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه با از بین بردن میکروب‌های خوبِ داخل روده که به جذب غذا کمک کرده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، ما را در مقابل ویروس‌ها بی‌سلاح‌تر می‌کنند. اجازه دهید که پزشک نوع آنتی بیوتیک و زمان مصرف آن را تعیین کند و بعد دست به مصرف آنتی‌بیوتیک بزنید.
-
آسیب ناشی از مصرف نادرست داروهای طب سنتی
محمدحسینی درباره مصرف آنتی بیوتیک‌های طبیعی گفت: از نظر مصرف غیرمنطقی و بدون مصرف پزشک، تفاوتی میان داروی طب سنتی و طب نوین وجود ندارد. همان قدر که داروهای طب نوین می‌توانند تداخل و عوارض جانبی داشته باشند، داروهای طب سنتی هم می‌توانند داشته باشند و همان قدر که مصرف غیرمنطقی داروهای طب نوین آسیب می‌زند، مصرف نادرست داروهای طب سنتی هم می‌تواند آسیب بزند. داروهای طب سنتی باید زیر نظر متخصصان طب سنتی تجویز شوند تا فرد را معاینه کرده و درست به اندازه برایش دارو تجویز کند.
او افزود: ضرب‌المثل اشتباهی در کشور رایج است که داروهای طب سنتی اگر فایده نداشته باشند، ضرر هم ندارند، اما این موضوع کاملا غلط است. مصرف بی‌رویه این داروها می‌تواند به شدت آسیب بزند و حتما باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند.
-
فروش بدون نسخه ممنوع
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران درباره فروش بدون نسخه و راحت آنتی بیوتیک‌ها از سوی داروخانه‌ها، ادامه داد: فروش آنتی بیوتیک بدون نسخه در داروخانه ها ممنوع است و اگر انجام می‌شود، تخلف است. یکی از مواردی که می‌تواند از بروز این تخلف جلوگیری کند، عدم درخواست و نظارت از سوی مردم است. باید فرهنگی را که به دنبال آنتی بیوتیک است اصلاح کنیم و مردم بدانند که مصرف آنتی بیوتیک بدون نسخه چقدر به آن‌ها آسیب می‌رساند. بنابراین این کار ممنوع است و نظارت هم می‌شود.
او اضافه کرد: البته ما ۱۳ هزار داروخانه در کشور داریم و نمی توانیم در تمام ساعات شبانه‌روز در این داروخانه ها بازرس بگذاریم. مردم به عنوان ناظران اصلی بر اجرای قانون، باید قانون را اجرا کنند و بدانند که فروش آنتی بیوتیک هم بدون نسخه و درخواست آن بدون نسخه ممنوع است.
-
آنتی‌بیوتیک‌ها روی کرونا تاثیر ندارند
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران درباره وضعیت مصرف آنتی‌بیوتیک در دوران کرونا و تاثیر مصرف آنتی بیوتیک در کرونا، گفت: همه ما می‌دانیم که کرونا یک ویروس است. یکی از مهمترین مسائلی که مردم باید بدانند این است که آنتی بیوتیک‌ها به هیچ عنوان روی ویروس‌ها موثر نیستند و اساسا قابلیت شناسایی و پیدا کردن ویروس را ندارند که بتوانند روی آن تاثیرگذار باشند.
دکتر محمدحسینی افزود: متاسفانه با شیوع کرونا و شایعاتی که وجود دارد، گروه زیادی به مصرف آنتی بیوتیک‌ها و حتی با تصور پیشگیری، رو آوردند که بسیار خطرناک است. زیرا مصرف بی رویه آنتی‌بیوتیک‌ها سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. در حالی که تنها سلاح در برابر ویروس، سیستم ایمنی است که باید ویروس را از بین ببرد. به ویژه در زمینه کرونا که هنوز داروی اختصاصی ندارد و برای آن از داروهای ضدویروسی که در ویروس‌های قبلی موثر بودند، استفاده می‌کنیم.
این مسئول گفت: البته مواردی وجود دارد که بیماری که دچا عفونت ویروسی می‌شود، علاوه بر عفونت ویروسی، یک عفونت باکتریال هم به بدن اضافه می‌شود. در این زمان پزشک با تشخیص نوع عفونت، آنتی‌بیوتیک درست را انتخاب می‌کند و بر همین اساس در برخی مراحل درمان بیماری کرونا از آنتی بیوتیک‌ها هم استفاده می‌شود، اما این زمانی است که پزشک مطمئن است که یک عفونت باکتریالی هم ایجاد شده است. به طور کلی آنتی بیوتیک‌ها بر روی کرونا و هیچ بیماری ویروسی دیگری، هیچگونه تاثیری ندارند.
وی تاکید کرد: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک چند عارضه مهم دارد؛ یکی گسترش مقاومت میکروبی است. دوم از بین بردن میکروب‌های مفید روده است که جذب مواد مغذی را کاهش می‌دهد. مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک حتی به دور ریختن آنتی‌بیوتیک هم برمی‌گردد. این ضررها فقط به یک شخص برنمی‌گردد، بلکه جامعه جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- داروهای تقلبی در بازارهای غیررسمی
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو درباره نحوه نشت رمدسیویر در ناصرخسرو، گفت: داروهایی که در بازار غیررسمی فروش می‌روند، کاملا تقلبی هستند. از مردم خواهش می کنم که به هیچ عنوان از مسیر غیررسمی دارو تهیه نکنند. این داروها حتی در داروخانه هم توزیع نمی شود، بلکه صرفا در اختیار بیمارستان‌هایی قرار می‌گیرد که بیماران کرونایی دارند. اگر خارج از مسیر دارویی دیده می‌شود یا تقلبی است و یا فقط برچسب روی دارو مثلا رمدسیویر است و داروی دیگری بوده است. اصلا نباید از بازار غیررسمی دارو بخرید زیرا ممکن است به قیمت جان بیمار تمام شود.
محمدحسینی درباره چرایی عدم توزیع واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها، گفت: امسال واکسن آنفلوآنزا در اختیار معاونت بهداشتی قرار گرفت تا برای گروه‌های خاص به صورت رایگان تزریق شود و به همین دلیل وارد داروخانه‌ها نشد. زیرا گروه های خاص باید حتما واکسینه می‌شدند. افراد معمولی با رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک و شستن دست‌ها، نسبت به آنفلوآنزا تقریبا ایمن هستند. زیرا احتمال ابتلا بسیار کاهش می‌یابد.
- افزایش مصرف داروهای ضدافسردگی در دنیا و ایران
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و داروی ایران درباره میزان مصرف داروهای ضدافسردگی وآرامبخش با توجه به وضعیت کرونا، گفت: تجویز خانگی برای داروهای ضدافسردگی و اعصاب و روان، کاملا خطرناک، غلط و نادرست است و می‌تواند عوارض غرقابل جبران داشته باشد. تجویز دارو صرفا باید از سوی پزشک انجام شود. آمار مصرف داروهای ضد افسردگی نه تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا بالا رفته است. بجای مصرف چنین داروهایی باید برای خودمان برنامه شاد گذاشته، ورزش کنیم، امید به زندگی را در خودمان بالا بریم و این موارد باعث می‌شود که نیازمان به داروهای ضدافسردگی کاهش یابد.
محمدحسینی درباره میزان مسمومیت دارویی در مبتلایان به کرونا، گفت: هوز در این زمینه آماری گزارش نشده است. البته برای بیماران کرونا پروتکل درمانی نوشته شده و در پروتکل‌ها تداخلات و نحوه تداخلات بررسی می‌شود. در عین حال تداخلات در چنین مواردی باید مدیریت شود که همکاران داروساز این تداخلات را با تغییر ساعت یا دوز مصرف مدیریت می‌کنند. اگر تداخلی منجر به مشکل می‌شود، تداخل مدیریت نشده است.
وی درباره تاثیر نسخه نویسی الکترونیک بر کاهش تجویز آنتی بیوتیک، گفت: فکر نمی کنم این موضوع تاثیری داشته باشد. زیرا نسخ فعلی هم ثبت و بررسی می‌شوند. تنها اثر نسخه الکترونیک در این حوزه این است که اگر بر اثر خط پزشک در داروخانه یا در بیمارستان، ممکن است اشتباهی را انجام دهد که این موضوع با نسخه الکترونیک کاهش می‌یابد. آنچه در تجویز منطقی آنتی بیوتیک موثر است، طبقه بندی آنتی بیوتیک‌ها به سه دسته اصلی است که شامل دسته‌ای که همه پزشکان می‌توانند آن را تجویز کنند، دسته ای که باید با احتیاط تجویز شود و دسته‌ای که باید در شرایط خاص تجویز شود. این طبقه بندی در کشور ما هم انجام شده و لیست آن اعلام شده است.
نظر شما